2. Đặc điểm hình thái

- Vòng đời rầy phấn trắng có vòng đời khoảng 19.43 (±1.3) ngày, dao động từ 17-24 ngày. Phát triển qua 4 giai đoạn: Thành trùng, trứng, ấu trùng và nhộng giả.

- Thành trùng: trông giống một loài bướm nhỏ, có hai cặp cánh màu trắng. Cặp cánh trước dài, cặp sau ngắn hơn, khi đậu xếp giống hình dáng của một mái nhà,  mạch cánh đơn giản, ít vân cánh.  Khi mới vũ hóa cánh còn yếu và trong suốt, thân màu vàng tươi, di chuyển chậm chạp và chưa thể bay được. Sau khi cánh khô, trên cánh và thân thấy có lớp phấn trắng, bắt đầu di chuyển nhanh nhẹn và bay được. Con cái có chiều dài thân khoảng 0.85-1.05 mm,  và sải cánh 1.98-2.48 mm. Con đực nhỏ hơn, chiều dài thân từ 0.78-0.95 mm và sải cánh 1.55-1.78 mm.

- Trứng: được đẻ rời rạc hoặc từng ổ ở mặt trên và dưới. Mỗi con cái có thể đẻ 7 – 100 trứng. Chúng thường đẻ trứng  tập trung ở 2/3 lá về phía chóp lá. Thời gian ủ trứng 6-8 ngày. Trứng có hình quả lê hơi thon dài, bề mặt nhẵn bóng, chiều dài trung bình 0.20mm, chiều rộng trung bình 0.09 mm. Trứng hình thon, một đầu hơi nhọn, đầu kia hơi tròn và có cuống ngắn gắn chặt trứng vào biểu bì của lá. Trứng lúc mới đẻ có màu trắng đục, một ngày sau chuyển sang màu nâu nhạt và màu nâu đậm khi sắp trứng nở.  

- Ấu trùng: có 3 tuổi

* Tuổi 1: mới nở có 3 đôi chân, hình  bầu dục, hai mắt màu đỏ, chưa có lớp phấn. Chúng di chuyển đến gần gân lá hoặc xung quanh trứng để chích hút. Một ngày sau thì ấu trùng nằm bất động, chân còn cử động. Ngày thứ 2, chân không cử động. Ở ngày thứ 3, phần ống chân thoái hóa chỉ còn  lại phần đùi. Chiều dài ấu trùng  tuổi 1 là  0.25 – 0.29 mm, chiều rộng 0.09 – 0.16 mm. Thời gian tuổi 1 là 3 – 4 ngày.

* Tuổi 2: sau khi lột xác, cơ thể bám chặt vào mặt lá, không còn thấy dấu vết của các đôi chân. Chiều dài 0.40 – 0.64 mm, chiều rộng 0.20 – 0.31 mm. Cơ thể có lớp phấn mỏng. Thời gian tuổi 2 là 2 – 3 ngày.

* Tuổi 3: giống tuổi 2 về hình dạng và màu sắc, không di chuyển. Chiều dài 0.57 – 1.00  mm, chiều rộng 0.30 – 0.60 mm.  Thời gian tuổi 3 là 2 – 3 ngày. Ở cuối tuổi 3, chúng lột xác và chuyển sang giai đoạn nhộng.

- Nhộng giả: sau khi lột xác chuyển sang giai đoạn nhộng, lớp vỏ bên ngoài cơ thể trở nên cứng hơn, tiết ra nhiều chất sáp và dính chặt vào bề mặt của lá. Nhộng có hình bầu dục, cơ thể chuyển sang trắng đục đôi khi có hơi ngã vàng. Chiều dài 0.89 – 1.09 mm, chiều rộng 0.52 – 0.62 mm. Khi vũ hóa, thành trùng chui ra từ phần đầu để lại trên vỏ nhộng vết nứt hình chữ T. Thời gian nhộng giả 2 – 4 ngày.

3. Triệu chứng gây hại

- Rầy phấn trắng gây hại bằng cách chích hút nhựa cây lúa làm cho lá lúa chuyển sang màu vàng, cây phát triển kém, lá mới mọc ra sẽ bị triệu chứng xoắn lại giống như bị “siết cổ lá”. Ở giai đoạn lúa làm đòng, lá cờ bị xoắn làm bông trổ không thoát, nếu trổ được hạt lúa sẽ bị lép toàn bộ.

- Cả ấu trùng và thành trùng thường sống và gây hại ở mặt dưới lá. Chúng chích hút nhựa cây làm chết mô thực vật dẫn đến lá vàng, xoăn lại, cây không chết liền nhưng ảnh hưởng năng suất rất lớn. Nghiêm trọng hơn, trong lúc chích hút nhựa cây chúng sẽ tiết ra nước bọt có khả năng làm lan truyền bệnh siêu vi trùng (virus), mà bệnh này thì chưa có thuốc trị.

- Vào mùa nắng, thời tiết khô hanh, ẩm độ thấp (< 80%), nhiệt độ cao (> 26 - 27⁰C) là điều kiện thích hợp nhất để rầy phấn trắng phát triển và gây hại. Đồng ruộng không được vệ sinh tốt, thường hay sử dụng các loại thuốc trừ sâu phổ rộng, phun định kỳ, phun nhiều lần là những yếu tố gây bộc phát rầy lưng trắng.

4. Biện pháp phòng trừ

- Không gieo cấy dầy, bón phân cân đối giữa đạm, lân và kali, không nên bón thừa đạm.

- Cần bảo vệ các loài thiên địch trong tự nhiên như bọ cánh lưới, bọ rùa, bọ xít ăn thịt… bằng cách không phun thuốc trừ sâu sớm ở đầu vụ.

- Khi thời tiết nắng nóng, nên kiểm tra ruộng lúa thường xuyên. Chú ý những ruộng bón thừa đạm, lúa phát triển tốt, những ruộng đang ở giai đoạn đòng – trỗ.

- Phun các loại thuốc sau

* Nisan Gold 700WP: pha 10 – 16 g/ 16 lít nước

* Tiffy Super 500WG: pha 8 – 10 g/ 16 lít nước

* Gold Tress 50WP: pha 8 g/ 16 lít nước

* Mopride 20WP: pha 16 g/ 16 lít nước

Lưu ý

- Khi phun, nhớ đưa vòi phun xuống thấp phía dưới tán lúa để thuốc có thể tiếp xúc được với rầy, rầy dễ chết hơn.

- Nên phun thuốc vào lúc sáng sớm khi lá còn ướt, côn trùng ít di chuyển sẽ cho hiệu quả cao nhất.